Vragen die nooit verdwijnen

Op 21 december 2003 was Salyan niet helemaal in z’n sas. Een beetje jengelig, verkouden. Koorts? Nee, dat had-ie niet. Misschien was er een griepje in de maak. Nog even een wandeling met vader Bob voor het slapengaan en dan de volgende dag weer…

Die volgende dag. Die kwam nooit. Salyan’s moeder Elena liep een paar uur later – nadat zij tussendoor nog bij hem had gespiekt – de slaapkamer op en vond haar zoon in een rare houding. Ademloos. Even na middernacht werd hij dood verklaard. Amper vijftien maanden oud.

Waarom?!

“Ik was geschokt”, herinnert Bob zich van die avond en nacht, zoals hij elk detail nog helder heeft. “Was het een droom? Dat moest wel, want dit kon niet waar zijn. Terwijl ik wist dat het wél zo was.” Bob en zijn vrouw Elena, die van Mexicaanse komaf is, moesten machteloos toekijken hoe een laatste reddingspoging niet mocht baten. Het enige dat zij konden, was zichzelf afvragen: waarom? Waarom Salyan? En in Elena’s geval: por qué? “Ik ben katholiek”, vertelt ze over haar geloof wat het verdriet soms nog groter maakt. “Misschien niet heel streng, maar ik had er wel moeite mee. Want hoe kan God dit nou toestaan?”

Bob en Elena bleven op zoek gaan naar het antwoord. In het ziekenhuis, maar artsen hadden geen verklaring. Ook obductie leverde geen spoor op. Ze gingen bij zichzelf te rade, maar daar werden ze eveneens niets wijzer van. “We waren juíst goed voorbereid op Salyan’s geboorte”, vertelt Bob. “Boeken vertelden ons wat we wel en niet moesten doen. Alle risico’s op wiegendood waren ons bekend; en we hebben dus ook alle voorzorgsmaatregelen getroffen die je kúnt treffen.”

Luider en luider

Salyan was een mannetje met een eigen wil. Het Latijns-Amerikaanse temperament van zijn moeder zat er duidelijk in. Het heeft ‘m, klein als hij was, zelfs op twee benen gekregen. Hij liep al. “We kijken wel eens een video van hem terug”, laat Elena weten. “Daarop kruipt hij tussen de knieën van z’n vader door. Dikke schik. Totdat Bob’s benen dichter bij elkaar komen en hij er niet meer doorheen kan. Begint hij toch een partij met zijn hoofd op de grond te bonken…” Een gezond doorzettertje van vijftien maanden. Die gedachte maakte de waarom-vraag eigenlijk almaar luider. “Wiegendood komt bij kinderen ouder dan een jaar maar heel weinig voor”, weet Bob.

“Doe vooral wat je zelf wil, maar doe het samen”

Samen overleven

Er stond Bob en Elena heel wat hartzeer te wachten. Wankelend de dagen door. Leunend op de steun van vrienden en Bob’s familie, want die van Elena woont nog in Mexico. En vertrouwend op de hulp van elkaar. Na twee maanden bouwde Bob zijn werkende leven weer langzaam op. Zijn vrouw had heftige nachtmerries. “Het was een periode van overleven”, concludeert Elena. “Ons leven stond volledig op z’n kop, maar de rest van de wereld draaide al snel weer ‘gewoon’ door. Dat voelde heel gek. Ook Mexicaanse kennissen gingen er heel anders mee om. ‘Jullie zijn nog jong…’, waren hun goedbedoelde woorden.”

Bob en Elena accepteerden het cultuurverschil. En ze wisten dat ze op elkaar konden rekenen. “We

zijn bewust dingen met z’n tweeën gaan doen”, vertelt Bob. “Samen naar tai chi. Of met elkaar wandelen bijvoorbeeld. Kleine bezigheden die voor afleiding zorgden, maar geen activiteiten die we anders nooit zouden doen. Door ‘normaal te blijven leven’, overleefden we. Ik geloof eerlijk gezegd niet zo in carpe diem, in het plukken van de dag. Want je valt uiteindelijk toch terug in je basiskarakter. Hoe dan ook: doe vooral wat je zelf wil, maar doe het samen.”

Eigen weg en een eigen grafsteen

Bob en Elena deden niet anders. Zo verzamelde Bob alles van Salyan wat er te verzamelen viel. Van beeldmateriaal tot medische documenten: hij moest het simpelweg hebben. En ook Elena had haar eigen overtuiging. “Ik wilde heel graag dat Salyan gedoopt zou worden voordat we afscheid van hem zouden nemen”, legt ze uit. “De priester, die ook Spaans sprak, begreep me niet goed, maar ik heb doorgezet. Het was écht belangrijk voor me. Op het laatste moment hebben we hem zelf gezegend, zodat ik zeker wist dat hij naar de hemel zou gaan.”

“Salyan is een samensmelting van twee culturen”

Ook de keuze voor de grafsteen hebben Bob en Elena op geheel eigen wijze gemaakt. Niet in de weken nadat Salyan is overleden. Zelfs niet in de maanden daarna. Pas in februari van 2006, ruim twee jaar later, kreeg hij zijn zerk. “Salyan is een samensmelting van twee culturen”, vertelt Bob. “Van twee talen én van twee namen. Zijn opa’s heten namelijk Salvador en Jan. Deze roots zijn eervol verwerkt in de steen. In vorm, met illustraties getekend zoals de Azteken deden, en geschreven.”

Als Elena bij het graf is, vindt ze rust. Want op deze plek kan ze in verbinding komen met haar zoon. Daar gelooft ze in. Net als in de dag dat ze met Salyan herenigd wordt. Ooit. Op deze manier maakt het katholisme het rouwproces niet alleen lastig, maar ook draaglijker. Het verstomt die tweede vraag enigszins over hoe de Heer het toch toe heeft kunnen staan. “Maar het blijft onverklaarbaar”, verzucht Elena.

Daimo

Ondanks het intense verdriet kwam er ook weer puur geluk in het leven van Bob en Elena. Daar zorgde de geboorte van hun tweede zoon voor: Daimo. Veertien jaar geleden kwam hij ter wereld. “Het gaf hoop, houvast en structuur”, vertelt Elena. “We hadden weer iemand om voor te zorgen.” “Inmiddels is Daimo al een puber”, vertelt Bob tot besluit. “Maar geen lastige hoor. Hij luistert goed en springt niet in zeven sloten tegelijk. Hij heeft een ander karakter dan Salyan, dat is duidelijk.”

Meer verhalen

• “Aan elke tak van onze familieboom zit een stukje Arthur”
• Een laatste eer aan Tygo
• “Zoek een lotgenoot op en doe dit snel”
• “We hebben er alles aan gedaan”
• “Niet de meest ontspannen vakantie, maar wel de beste variant”
• “Ik geloof in de kracht van de keuze”
• “We hadden alleen de kracht om naar haar graf te gaan”
• "Hoeveel kinderen heb je?"
• “We waren de meeste norse toeristen ooit”
• Het gemis wordt niet kleiner, het leven wordt rijker
• “Zeg eerlijk wat jíj fijn vindt”
• Vragen die nooit verdwijnen
• Hartjes voor Silke
• “Ik had het Vera beloofd om het hem te zeggen”
• “We zijn dolgelukkig, maar het ‘gouden randje’ is eraf”
• “Weer zo’n mooi menneke”
• “Ik voelde dat Olaf niet voor altijd bij ons zou blijven”
• Mooie eindbestemming van een overlevingstocht
• Van ‘een verkoudheidje’ tot een complete ravage
• “Vanaf dag één gaan we er anders mee om”